Bài thuốc dược thảo trị chứng ngủ "chập chờn"

Nói đến mất ngủ là chúng ta nghĩ ngay tới mất quân bình của tạng tâm. Tâm là chủ hoạt động của cơ thể. Công năng chủ yếu của tâm biểu hiệu dưới hai điểm chính là tàng thần và chủ về huyết mạch.

Tuy nhiên thận là tạng quan trọng nhất mà cũng thường là nguyên nhân gây ra ngủ chập chờn, không ngon giấc và nặng có thể đưa tới thức trắng đêm.

Thận âm suy gây ra mất ngủ (tâm thận bất giao).

Như chúng ta đã biết vạn vật đồng nhất thể, vũ trụ vần xoay từ ngày (dương) sang đêm (âm). Cơ thể con người cũng phải biến đổi nhịp nhàng với vũ trụ, cho nên khi vũ trụ vần xoay từ dương sang âm, nghĩa là từ sáng qua chiều và đêm, nếu cơ thể yếu không thể điều chỉnh theo sự biến đổi của âm dương vũ trụ được, thì phần âm và dương trong cơ thể lại cách biệt nhiều hơn, sẽ gây ra phần giả nhiệt nhiều hơn. Cho nên người bị thận âm suy về chiều sẽ mệt mỏi hơn buổi sáng, càng về đêm hư hỏa (giả nhiệt) càng gia tăng. Theo ngũ hành thận thuộc hành thủy và tim thuộc hành hỏa tương khắc với nhau, một khi thận âm suy sẽ làm tim không có chỗ tựa, nên đập nhanh hơn bình thường vào đêm.

Vì tim tàng thần, mà thần không có chỗ để tàng nên gây ngủ chập chờn, ngủ không ngon giấc, nếu thận suy nhiều thì đôi khi thức trắng đêm. đi tiểu nhiều lần nhất là về đêm, phừng mặt để lâu gây nám mặt, dưới mắt quầng đen, miệng, lưỡi khô, khát nước, nhưng không uống nhiều. Nếu giả nhiệt nhiều thì bị lở miệng, lở lưỡi làm ăn uống trở ngại, đau miệng, thắt lưng đau và yếu, chân yếu bất lực, chóng mặt, váng đầu, ù tai, mắt khô và mờ nhất vào buổi chiều, ăn lúc ngon lúc không, mệt mỏi, đau nhức mình và chân tay, đàn ông xuất tinh sớm, đàn bà lạnh cảm và ra mồ hôi đêm. Lưỡi đỏ và khô. Mạch vi và sát.
Chủ trị: Bổ thân âm, thanh tâm hỏa và an thần 
Bài thuốc
 
1- Sơn thù du 9 gram
2- Mẫu đơn bì 9 gram
3- Phục linh 9 gram
4- Trạch tả 9 gram
5- Hoài sơn 9 gram
6- Thục địa 12 gram
7- Hoàng kỳ 9 gram
8- Quế bì 9 gram
9- Toan táo nhân 9 gram
10- Viễn trí 9 gram
11- Thạch xương bồ 9 gram
12- Bá tử nhân 9 gram
13- Liên tử tâm 9
14- Ðăng tâm thảo 6 gram
15- Ích trí nhân 9 gram
16- Tang phiêu tiêu 6 gram
17- Xa tiền tử 9 gram
18- Ðại táo 3 trái

- Thục địa: Bổ thận và gia tăng lượng huyết, thanh nhiệt

- Sơn thù: Ôn gan và giúp tăng cường sức mạnh cho thận

- Mẫu đơn bì: Thanh nhiệt, lương huyết

- Sơn dược: Bồ tỳ và tăng cường thận

- Phục linh: Tăng tiểu tiện, giảm sưng, giảm thấp nhiệt trong tỳ...

- Trạch tả: Lợi tiểu, giảm ù tai, mắt bớt khô và mờ

- Quế bì: Dẫn hòa quy nguyên (dẫn hỏa xuống chân), giúp phần thượng tiêu mát và hạ tiêu ấm áp

- Hoàng kỳ: Bổ khí

- Toan táo nhân, viễn chí, thạch xương bồ, bá tử nhân: An tâm, ngủ ngon

- Liên tử tâm, đăng tâm thảo: Bổ tâm và thanh tâm hỏa

- Ích trí nhân, tang phiêu tiêu: Bổ thận, bớt tiểu nhiều lần

- Xa tiền tử: Lợi tiểu và thanh nhiệt

- Ðại táo: Bổ âm và phối hợp các vị thuốc
Tâm khí suy gây ra mất ngủ
Huyết do tâm làm chủ, mạch do các mạnh máu và vi ti huyết quản lưu hành. Tâm và huyết mạch làm việc nhịp nhàng và chặt chẽ với nhau, nhưng chủ động vẫn là tâm. Tinh hoa của tâm hiện ra sắc mặt, cho nên sắc mặt có thể cho biết sự thịnh suy của tậm.

Tâm chủ về thần minh, thần nhờ khí huyết mà tươi sáng. Khí huyết không làm việc nhịp nhàng thì thần khì tổn thương. Cho nên tâm khí hư thì thần khí sút kém và hay buồn bã. Tâm khí thịnh thì thần mạnh và tươi vui.

Hoạt động của cuộc sống hàng ngày và dinh dưỡng cũng ảnh hưởng tới thần minh và huyết mạch. Nếu lo âu quá độ cũng ảnh hưởng tới tâm khí. Nếu ăn uống thất thường không đủ dinh dưỡng giúp tạng phủ hoạt động bình thường, để sinh khí huyết cho cơ thể, sẽ gây cho tâm làm việc bất bình thường...

Tóm lại hoạt động của thần minh, huyết mạch và tạng phủ phải phối hợp chặt chẽ với nhau, từ đó cho chúng ta thấy tâm là chủ của hoạt động toàn thân.Một khi tâm ngừng đập là coi như sinh mệnh chấm dứt.
Ðối với y khoa Ðông phương, màng bao tâm còn gọi là tâm bào lạc. Nó là tổ chức phần ngoài của tạng tâm, có tác dụng bao tâm và bảo vệ tâm. Bệnh thường từ ngoài vào trong, cho nên tà khí từ ngoài xâm nhập vào trong phải qua tâm bào lạc. Nhiệm vụ tâm bào lạc báo động cho biết tâm bị thụ bệnh, nhưng thực ra mới chỉ vào tới tâm bào lạc là bị cản trở lại, chưa hoàn toàn là tâm thụ bệnh...

 Khi thận dương suy, có nghĩa là hỏa suy ảnh hưởng tới quan hỏa là tâm. Tâm hỏa bị suy có những triệu chứng sau: Ngủ chập chờn, tim hồi hộp, khó thở, không nằm được, phù toàn thân, nhất là chi dưới, tiểu ít, hay ra mồ hôi, tứ chi lạnh, không đau ngực, sợ lạnh, mệt mỏi, mặt trắng bệch, cảm thấy trong lồng ngực chống không và không còn cảm giác.

Lưỡi trắng nhợt, có nhiều điểm ứ huyết và rêu lưỡi trắng. Mạch trầm, trì và khổng.
Chân vũ thang (gia giảm)
1- Phụ tử chế 12 gram
2- Can khương 6 gram
3- Bạch truật 16 gram
4- Nhục quế 6 gram
5- Bạch thược 16 gram
6- Sa tiền tử 12 gram
7- Phục linh 12 gram
8- Ðương qui 12 gram
9- Ðan sâm 16 gram
10- Cam thảo 6 gram

- Phụ tử, nhục quế và can khương: Bổ dương khí cho thận, tỳ và tâm

- Bạch thược và đương qui: Bổ tâm huyết và hòa hoãn tâm mạch

- Phục linh và sa tiền tử thông điều thủy đạo, đưa nước tiểu xuống bàng quang và tống ra ngoài

- Ðan sâm: An tâm

- Cam thảo: Phối hợp các vị thuốc để đưa đi các tạng phủ

Châm cứu: Các huyệt quan nguyên, khí hải, tam âm giao, túc tam lý, tâm du, tì du, thân du và nhĩ châm shenman (thần môn)
Bác sĩ Đặng Trần Hào