Cuộc đời kỳ lạ của bậc thầy dòng phim kinh dị, Alfred Hitchcock

Dù được xem là bậc thầy của dòng phim kinh dị nhưng đạo diễn Alfred Hitchcock luôn bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi. 

Không những thế, cuộc đời ông luôn gắn với những tai tiếng về tình ái, về sự mê đắm với các nữ diễn viên tóc vàng, về sở thích kỳ lạ là quay cận cảnh những mái tóc vàng được chải chuốt công phu. 

Nhưng hơn thế nữa, đó là một cách làm phim kinh dị không giống ai. 

Các bộ phim của Alfred Hitchcock đã xóa bỏ những rào cản và định kiến và đi vào lịch sử mặc dù chỉ một ít trong số đó được tôn vinh (ông làm trên 100 bộ phim nhưng chỉ 1 lần được nhận giải Oscar). 

Tuy nhiên, đối với những ai biết Alfred Hitchcock, người đàn ông đứng đằng sau các bộ phim kinh dị này có nhiều điều kỳ lạ hơn bất kỳ những gì mà ông đã dựng thành phim.

Sean Connery và Tippi Hedren trong phim Marnie

Một tâm hồn bất trắc 

Đây là năm thứ 90 kỷ niệm ngày bộ phim đầu tiên của Hitchcock ra đời Number 13, với kinh phí rất thấp, kể về câu chuyện của một kẻ giết người hàng loạt tại Luân Đôn, với vũ khí giết người là một chiếc ca-vát - xuất hiện như một “nàng thơ” của Hitchcock, nữ diễn viên Tippi Hedren đã kể về sự quấy rối mà cô đã phải chịu đựng khi làm việc với vị đạo diễn huyền thoại này.

 Mối quan hệ của cặp đôi này khá ầm ĩ. Để tìm một nữ diễn viên tóc vàng thay thế cho nữ diễn viên Grace Kelly, trong lúc hợp tác cùng nhau trong hai bộ phim, Marnie và The Birds, Hitchcock đã bị hút hồn bởi Tippi. 

Tuy nhiên, mọi thứ trở nên rối tung sau khi nữ diễn viên này phản đối những lời tán tỉnh của ông và từ chối tiếp tục hợp tác với ông. 

Bị ràng buộc trong một bản hợp đồng với Hitchcock, Tippi buộc phải chuyển vai trong vòng 2 năm liền, một hành động có chủ ý của Hitchcock, khiến sự nghiệp của Tippi chấm dứt trong lúc đang ở thời kỳ hoàng kim.

 “Ông ấy đã hủy hoại sự nghiệp tôi, nhưng không hủy hoại đời tôi”, nữ diễn viên hiện nay đã 82 tuổi cho biết. 

“Nếu điều đó xảy ra vào ngày nay, chắc tôi đã trở thành người phụ nữ giàu có”, bà ám chỉ đến việc Hitchcock đã vi phạm pháp luật khi lạm dụng tình dục đối với bà. 

“Đó không phải là tình yêu. Khi bạn yêu một ai đó, bạn sẽ đối xử tử tế với họ. 

Chúng tôi đã giải quyết một cách thật khó hiểu. Tôi chắc chắn rằng tôi chưa bao giờ thể hiện là thích ông ấy”.

Bị mê hoặc bởi những phụ nữ tóc vàng và vẻ đẹp tự nhiên, Hitchcock là một người phức tạp, một tâm hồn đầy bất trắc nổi tiếng với những câu nói đùa đầy thực tế. 

Trong những bữa tiệc chiều, ông luôn được giới thiệu là người có khiếu hài hước vô tận từ việc đặt chiếc túi hơi trên ghế đến việc phục vụ thức ăn không đúng theo trật tự. 

Đó không phải là không phổ biến khi món tráng miệng được phục vụ trước tiên hoặc không có gì là bất thường khi các món ăn đã bị chuyển màu khi nấu vì thế từ món súp cho đến món cá hồi sẽ biến thành màu xanh.

Những hành động kỳ quặc kiểu như vậy cũng thường xuất hiện trong các tác phẩm điện ảnh của ông. 

Diễn viên đầy cá tính Gerald du Maurier có lần đã mở cửa phòng thay đồ của anh và phát hiện một con ngựa đang đứng ở trong. 

Con ngựa này do chính Hitchcock đem đến, ông muốn biết phản ứng của Maurier về điều ngạc nhiên này như thế nào. Mặc dù luôn khẳng định những trò trêu chọc của mình không có ý “gây hại hay bôi nhọ” bất kỳ ai, nhưng một vài lần những trò đùa này đã gây ra tai hại.        

Một lần duy nhất ông đã cá cược với một thành viên trong đoàn làm phim để xem liệu anh ấy có sợ khi phải ở trong một phòng thu một mình với chiếc máy quay phim hay không. 

Nếu thắng, anh này sẽ được trả một tuần tiền công. Hitchcock lạnh lùng còng tay anh này tại chỗ, và cho anh ấy uống một ngụm rượu để trấn an. Tuy nhiên, ly rượu này có pha thuốc đại tràng.

Trong khi đó, các diễn viên nữ chính của Hitchcock chưa bao giờ phải nếm qua những trò đùa tương tự, họ không miễn nhiễm với tính tinh quái này của ông. 

Cái khó trứ danh khi làm việc cùng ông, đó là ông cảm thấy thích thú khi phát hiện ra nỗi sợ hãi cũng như điểm yếu của con người. 

“Tôi phát hiện ra tính tàn bạo của ông đó là khi ông ấy biết tôi không biết bơi”, Kim Novak, diễn viên trong Vertigo có lần gần như bị chìm trên Vịnh San Francisco, kể lại.

“Tôi thật sự sợ hãi khi ở dưới nước nhưng ông ấy yêu cầu tôi thực hiện cảnh quay này hết lần này đến lần khác. Chúng tôi đã quay 20 lần trong khi thường chúng tôi chỉ quay 2 đến 3 lần”. 

 

“Luôn có một sự chọn lựa đang diễn ra trong đầu của ông ấy”

Nữ diễn viên Tippi cũng cam chịu số phận tương tự khi đóng phim The Birds. Mặc dù được hứa sẽ sử dụng những con chim bằng máy trong phim, nhưng cô lại bị cả một bầy chim trong chuồng tấn công liên tục trong suốt cảnh quay kéo dài 5 ngày. 

Ngoài những vết thương khác, cô còn bị nhiều vết cắt trên mặt. “Ông ấy đúng là một người tồi. Bạn phải làm việc với một bộ óc bất thường, kỳ tài, và là một kẻ tàn bạo, và lệch lạc, tất cả đều rất nguy hiểm vì hầu như những người bị ảnh hưởng gần như không một chút nghi ngờ”, Tippi cho biết.

Thậm chí cô con gái nhỏ của Tippi, Melanie Griffth, cũng đã trở thành một nạn nhân trong những trò chơi có sự mưu toan của Hitchcock. 

Đó là món quà mà có lần ông ấy tặng cho cô bé - một bức họa nhưng người mẫu trong tranh là mẹ của cô bé nằm trong một quan tài - Melanie nói rằng: “Ông ta là một kẻ chết tiệt, theo đúng nghĩa từ mà tôi dùng”.

Có một người chưa bao giờ sợ hãi khi đứng bên cạnh Hitchcock, đó chính là quý bà Novak. Một ngôi sao lớn vào những năm 50, Kim - tên thật là Marilyn Novak - đóng cùng James Stewart trong phim Vertigo, trong các vai Madeleine Elster và Judy Barton. Không hài lòng với đôi giày và bộ cánh màu xám mà bà được yêu cầu phải mặc, không một chút do dự, Novak đến gặp Hitchcock. 

“Tôi đến gặp ông ấy và ông ấy nói: “Tôi hiểu tại sao bạn không thích đôi giày màu đen”. Ông ấy hỏi tôi tại sao nhưng ông cảm thấy lý do tôi đưa ra chưa đủ thuyết phục. Tôi chỉ muốn được nghe lời giải thích. Tôi thật sự muốn có cơ hội để tự bản thân mình giải thích và ông ấy đã cho tôi cơ hội đó”, Kim kể lại.

 “Tôi không biết là ông ấy có từng thích tôi hay không. Tôi chưa bao giờ ăn cơm tối, hay uống trà cùng ông ấy ngoại trừ bữa tối thử vai và tôi đã đến muộn. Đó không phải là lỗi của tôi nhưng tôi cho rằng ông ấy nghĩ tôi cố tình đến muộn để thể hiện là một ngôi sao và ông ấy để bụng điều đó và phản ứng lại với tôi”.

Nhưng không giống như Tippi, Kim chưa bao giờ nhận được bất kỳ lời khuyên nào từ Hitchcock. 

“Có lẽ tôi không phải là týp người mà ông ấy thích. Ông ấy thật sự là một quý ông tốt bụng. Bạn biết rằng luôn có một sự chọn lựa đang diễn ra trong đầu của ông ấy, đằng sau đó là nụ cười hoặc những gì đại loại như thế. Ông ấy có thể trở nên giận dữ và ông ấy cũng có thể tiếp tục cười”.

 Bị mê hoặc bởi những phụ nữ tóc vàng  

Tình yêu của Hitchcock đối với những nữ diễn viên tóc vàng còn được thể hiện đối với Janet Leigh, nữ diễn viên với tiếng thét ghê rợn trong phim Psycho đã đi vào lịch sử điện ảnh. Nữ diễn viên này từng thừa nhận sẽ không bao giờ quên vai diễn Marion Crane, nữ thư ký với tâm trạng bất an bị giết dưới vòi sen tại nhà nghỉ Bates - vai diễn đã giúp cô giành được một giải Quả Cầu Vàng và đề cử giải Oscar.

Có tên khai sinh là Jeanette Morrison, cô bước vào nghề diễn khá lâu trước khi đóng Psycho năm 1960. Cơ hội đến với Janet khi cô được vợ của giám đốc một xưởng phim ghi lại hình ảnh của cô, Janet lên xe hoa bốn lần, trong đó có ngôi sao của phim Some Like It Hot, Tony Curtis. 

Cuối những năm 40, Janet - qua đời năm 2004 - là một diễn viên nổi tiếng của chương trình Tinseltown với một lượng fan hùng hậu với một loạt những thành công trong vai diễn. Mặc dù có nhiều câu chuyện cảnh báo về Hitchcock, nhưng với sự ngưỡng mộ của nữ diễn viên về “Bậc thầy của dòng phim kinh dị” khiến cô khó mà khước từ. 

"Chỉ một ý niệm là được hợp tác với Hitchcock đã là quá đủ đối với tôi. Tôi yêu ông ấy - chỉ đơn giản là ngưỡng mộ”, nữ diễn viên cho biết.

May mắn cho Janet, cô đã nổi tiếng từ những trải nghiệm mà chưa bao giờ phải bị tổn thương. “Ông ấy đối xử với tôi rất tốt. 

Có một câu chuyện vui mà tôi muốn kể đó là khi Hitch chưa biết sử dụng hình nộm nào cho nhân vật người mẹ trong phim. Khi đó, như thường lệ tôi trở lại trường quay sau giờ ăn trưa, thực hiện cảnh quay của mình và xuất hiện ở đó là một hình nộm người mẹ”, Janet nhớ lại.

Phần lớn diễn viên nữ chính của Hitchcock đều có mái tóc vàng và được chải chuốt rất kỹ.

“Tôi không biết ông ấy có điều chỉnh âm lượng tiếng thét của tôi hay không, nhưng tôi chắc rằng tôi đã làm được một việc mang tính quyết định khi nhân vật người mẹ được sử dụng ở phân đoạn cao trào”. 

Bộ phim đã ảnh hưởng sâu sắc đến cuộc đời của Janet - không chỉ vì nó đã đưa tên tuổi của cô trở thành một ngôi sao mà còn hơn thế nữa. “Sau khi đóng phim này, tôi không bao giờ tắm dưới vòi sen. Tôi trở nên nhát gan. 

Thậm chí tôi không vào nhà tắm của khách sạn trừ khi mọi thứ đều nằm trong tầm nhìn của tôi”, nữ diễn viên tiết lộ một năm sau khi đóng Psycho.

“Điều đó làm tôi sợ hãi - tôi chưa bao giờ nghĩ về nó trước khi đóng Psycho nhưng bạn hoàn toàn không được bảo vệ trong những tình huống như thế”. 

Để hoàn thiện cảnh quay trở thành biểu tượng của nền điện ảnh này, Janet đã diễn xuất suốt 7 ngày dưới vòi sen với hơn 70 lần quay trong lúc sô-cô-la được dùng để làm máu chảy xuống lỗ thoát nước của bồn tắm.

Theo một số người, nữ diễn viên chính được Hitchcock ưu ái là Grace Kelly, người đẹp quyền quý này đã giành một giải Oscar và kết hôn với hoàng tử Rainier của Monaco. Cô góp mặt 3 trong số những bộ phim thành công nhất của Hitchcock gồm Dial M For Murder, To Catch A Thief và Rear Window. 

Cặp đôi đã có một mối quan hệ thân tình, điều đõ được thể hiện trong một lá thư được Grace viết rất chân thành gửi cho Hitchcock sau khi cô từ chối một vai diễn trong phim Marnie. Cô viết: “Tôi ghét phải làm cho ông thất vọng. 

Tôi cũng không thích sự thật rằng có thể có những “con vật” nào khác diễn xuất cũng hay như vậy. Mặc dù rằng tôi hy vọng vẫn mãi là một trong những diễn viên xuất sắc của ông. Với lòng chân thành sâu sắc, Grace”.

Nỗi ám ánh từ sự sợ hãi

Tuy nhiên, trong số tất cả những phụ nữ xuất hiện trong cuộc đời của Hitchcock, người có tầm ảnh hưởng lớn nhất đối với ông là mẹ, vợ và con gái. Hitchcock qua đời ở tuổi 80 vào năm 1980, nỗi ám ảnh về sự sợ hãi của vị đạo diễn quá cố này được cho là xuất phát từ cảm giác sợ người mẹ của ông, bà Emma. 

‘Tôi nghĩ bà ấy đã khiến tôi sợ hãi khi tôi mới 3 tháng. Bạn biết không, bà ấy từng nói: “Ê” và điều đó đã khiến tôi điếng người. Nhưng bà rất vui vì điều đó”.

Cha ông, William, một người bán rau quả, cũng góp phần làm tăng sự sợ hãi trong Hitchcock. Để dạy cậu con trai 5 tuổi của ông một bài học về những lỗi lầm, Hitchcock Senior đã nhốt Hitchcock tại một sở cảnh sát, và cảm giác sợ cảnh sát đã bám theo ông suốt cuộc đời. 

Trả lời trong một cuộc phỏng vấn, Hitchcock cho biết, “Tôi không thích bị hù dọa nhưng đó chỉ là ngẫu nhiên. Tôi rất sợ cảnh sát. Tôi bị nhốt trong sở cảnh sát 5 phút và điều đó cứ luôn ám ảnh tôi. Hiện tôi vẫn còn khá e ngại khi thấy xe cảnh sát”.

Làm việc tại một phim trường ở Luân Đôn vào đầu những năm 20, Hitchcock gặp một nhà biên tập phim trẻ tuổi Alma Reville. 

Tình yêu giữa 2 người đã nảy sinh. Họ cưới nhau vào ngày 2/12/1926 tại Brompton và chào đón cô con gái đầu lòng Patricia 2 năm sau đó. 

Được mô tả là một người “biết cảm thông, kín đáo và kiên trì”, và được trời phú cho một đôi mắt tỉ mỉ hơn cả Hitchcock, Alma là người luôn bên cạnh người chồng nổi tiếng của bà hầu như trong tất cả các tác phẩm điện ảnh của ông, từ phát triển nguyên tác đến giám sát kịch bản. 

Chính bà đã tình cờ phát hiện Janet Leigh cố chịu đựng khi diễn trong phim Psycho - một lỗi mà ngay cả vị đạo diễn lừng lẫy đã bỏ qua. 

 

Dù tính tình rất quái nhưng Hitchcock may mắn có người vợ hiểu và tinh tế hơn ông rất nhiều.

Con gái của Hitchcock - người cũng từng tham gia diễn xuất một số vai nhỏ trong vài bộ phim của cha mình - tiết lộ sự thành công của cha cô có sự đóng góp không nhỏ của mẹ cô. Patricia cho biết: 

“Khi cha tôi nghĩ ra một câu chuyện, ông ấy nói với mẹ tôi. Nếu bà cho rằng câu chuyện này có thể dựng thành phim thì sau đó ông sẽ bắt tay vào làm ngay.

Tất cả mọi thứ ông ấy làm đều có sự chấp thuận của mẹ”. Tuy nhiên, Alma tỏ ra không hài lòng lắm về tình cảm của Alfred đối với các nữ diễn viên chính. 

Có lần bà đã nói với ông trong lúc đọc sách trong phòng tắm rằng: “Đừng cho rằng tôi đã quên vụ Ingrid (Bergman, ngôi sao của phim Notorious). 

Anh có thể làm một điều gì đó dại dột hơn với chính bản thân mình không?”. Ông đáp lại, “Alma, những điều đó không hề ảnh hưởng xấu đến chúng ta. 

Chúng ta đi du lịch, ăn tối cùng nhau tại những nhà hàng sang trọng nhất, chúng ta còn có một cô con gái đáng yêu. Anh là một người đàn ông đã lập gia đình hạnh phúc”. 

Đáp lại, Alma nói một cách mạnh mẽ với người chồng luôn cầu toàn của bà rằng: “Một số người như anh chưa bao giờ cảm thấy hạnh phúc”.

   Bài: Nick Boulos/Một Thế giới/Mai Anh (dịch)